ไขปริศนาคาใจ ทำไมบางคน จิตตก/คิดลบ แค่ ตอนกลางคืน รู้จักภาวะ “ซึมเศร้าในยามราตรี”

เคยเป็นกันไหม ให้ชีวิตตอนกลางวันแบบอารมณ์ดีไม่มีปัญหาอะไร แต่ไม่รู้ทำไมพอตกดึก จู่ๆ ทุกอย่างมันก็ดูหม่นหมอง ราวกับว่าตัวเราทำอะไรก็ไม่ดีไปหมด

อาการเช่นนี้รู้จักกันในชื่อ “อาการซึมเศร้าในเวลากลางคืน” หรือ “Nighttime Depression” ซึ่งเป็นสิ่งที่อาจอยู่เบื้องหลังอาการนอนไม่หลับ ทานมากเกินไป หรือการร้องไห้เวลากลางคืนของหลายๆ คนเลย

เหตุผลของภาวะซึมเศร้าในเวลากลางคืนนั้น แม้ในปัจจุบันจะยังไม่แน่ชัดนัก แต่ก็คาดว่ามีสาเหตุสำคัญๆ 3 อย่างได้แก่

1. เวลากลางคืนเข้าขาด “สิ่งรบกวนสมาธิ” และ “กิจกรรมที่จะทำ” มากเกินไป ทำให้เราไม่ยุ่งเท่าตอนเช้า ทำให้เรามีเวลาอยู่กับตัวเองมากขึ้น และคิดถึงเรื่องแย่ๆ หรือความทรงจำที่ไม่ดี ง่ายขึ้นตามไปด้วย

2. จากการวิจัยในปี 2013 แสงไฟสว่างจ้า (โดยเฉพาะสีน้ำเงินและสีขาว) ในเวลากลางคืนจะทำให้สิ่งมีชีวิตตื่นตัวขึ้น เพิ่มระดับคอร์ติซอล และสร้างการเปลี่ยนแปลงในสมอง ซึ่งทั้งหมดล้วนเพิ่มความเสี่ยงของอาการซึมเศร้าได้

3. นอกจากนี้การศึกษาในปี 2009 ยังบอกด้วยว่าเมื่อนาฬิกาชีวิตถูกรบกวน ความเสี่ยงที่จะเป็นโรคซึมเศร้าจะสูงขึ้น ดังนั้นการนอนดึกกว่าปกติ หรือทำงานกะกลางคืน จึงอาจสร้างปัญหาได้กว่าที่คิด

นับว่าโชคดีที่มีหลายวิธีที่เราจะมือกับภาวะซึมเศร้ากลางคืนได้ เช่น

– ผ่อนคลายอย่างน้อยสองชั่วโมงก่อนนอน

– เอาการทำงานหรือเรื่องเครียดๆ ออกจากห้องนอน

– ทำกิจกรรมคลายเครียด เช่น วาดภาพ หรือ เล่นโยคะ

– หลีกเลี่ยงการมองหน้าจอที่สว่างอย่างน้อยสองชั่วโมงก่อนนอน

– จำกัดการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน

และที่สำคัญคือการจำไว้ว่าภาวะเช่นนี้ ตามปกติมันจะหายไปเองในตอนที่เราตื่นนอนนั่นเอง