ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 29 เมษายน ค.ศ. 1975 ในช่วงเวลาสุดท้ายแห่งสงครามเวียดนาม ราวๆ หนึ่งวันก่อนที่ทางเวียดนามเหนือจะบุกเข้ายึดกรุงไซ่ง่อน นักข่าวชาวดัตช์ ชื่อ Hugh Van Es ได้ถ่ายภาพภาพหนึ่งเอาไว้ และในเวลาต่อมา ภาพดังกล่าวนี้ก็กลายเป็นหนึ่งในภาพตำนานของสงครามเวียดนาม
นี่คือภาพถ่ายที่เป็นที่รู้จักกันในนาม “Last Days in Vietnam” หรือ “วันสุดท้ายในเวียดนาม” ภาพของกลุ่มคนจำนวนมากที่กำลังรอขึ้นเฮลิคอปเตอร์ของสหรัฐฯ เพื่อเดินทางออกไปจากประเทศ ก่อนที่กองกำลังของศัตรูจะมาถึง
ภาพที่เห็นนี้ถูกตีพิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักข่าวยูไนเต็ดเพรส อินเตอร์เนชั่นแนล และถูกเชื่อกันว่าเป็นภาพการลี้ภัยของเจ้าหน้าที่สถานทูตสหรัฐฯ
อย่างไรก็ตามอ้างอิงจาก Hugh Van Es ผู้ถ่ายภาพเอง คนที่เราเห็นในภาพจริงๆ แล้วน่าจะเป็นเจ้าหน้าที่ CIA มากกว่า อย่างอิงจากการที่ภาพนี้ถูกถ่ายมาจากอาคารใกล้ๆ อะพาร์ตเมนต์พิตต์แมน ซึ่งในช่วงสงครามถูกใช้เป็นที่พักอาศัยของเจ้าหน้าที่ CIA ที่ประจำการในเวียดนาม
ภาพ Last Days in Vietnam แบบไม่ผ่านการตัดต่อ
ดูเหมือนว่าความเข้าใจผิดส่วนใหญ่ของรูปนี้ จะมาจากการที่ฝ่ายบรรณาธิการของสำนักข่าว สื่อสารกับช่างภาพไม่ดีพอ ซึ่งทำให้เกิดการบรรยายภาพที่ผิดพลาดไป และแม้ตัวช่างภาพจะพยายามแค่ไหน สุดท้ายความเข้าใจผิดก็กระจายออกไปจนสุดท้าย Hugh Van Es ก็เลิกคิดที่จะแก้ไขข้อมูลของภาพอีกต่อไป
แน่นอนว่าภาพในมุมมองที่หายากเคยนี้ย่อมกลายเป็นภาพที่โด่งดังไปในสังคมสมัยนั้นได้เป็นอย่างดี เพราะไม่เพียงแต่ภาพนี้จะเป็นหลักฐานความพ่ายแพ้ของสหรัฐฯ เท่านั้น แต่มันยังมีบรรยากาศการล่าถอยที่ราวกับเป็นภาพยนตร์เรื่องหนึ่งไม่มีผิดอีกด้วย
นั่นทำให้เป็นเรื่องที่ค่อนข้างน่าเสียดาย ที่รางวัลซึ่ง Hugh Van Es ได้รับจากภาพนี้นั่นกลับเป็นเพียงโบนัสก้อนเล็กๆ (ราวๆ 4,800 บาท) ก้อนเดียวเท่านั้น แถมเจ้าตัวเองยังมองว่าภาพถ่ายอีกภาพของเขาที่ Hamburger Hill ยังเป็นอะไรที่น่าภูมิใจมากกว่ารูปนี้อีกด้วย
ถึงอย่างนั้นก็ตามด้วยความที่เขาเป็นหนึ่งในช่างภาพที่มีผลงานมากมายในสงครามครั้งนี้ ช่างภาพมากฝีมือคนนี้จึงกลายเป็นคนที่โด่งดังในวงการนี้เป็นอย่างมาก จนกระทั่งวันที่เขาสิ้นลมไปในปี 2009 เลย
ที่มา vintag, theguardian
