การบำบัดรักษาผู้ติดยาเสพติดนั้น สำหรับหลายๆ ประเทศแล้วแม้จะฟังดูง่ายแต่ก็ทำให้สำเร็จได้จริงยากกว่าที่คิด เพราะมันไม่ใช่เรื่องแปลกเลยที่เราจะเห็นผู้ติดยาเสพติดกลับไปเสพยาอีกครั้ง ทันทีหลังการบำบัดจบลง หรือการบำบัดล้มเหลวลงกลางคันด้วยซ้ำ
ดังนั้นเพื่อที่จะแก้ปัญหานี้เหล่านักกฎหมายของแคลิฟอร์เนียจึงได้กำลังวางแผนที่จะทำอะไรประหลาดๆ และอาจดูนอกคอกอยู่บ้างด้วยการ “จ่ายเงินให้คนติดยา” เพื่อให้พวกเขาเลิกเสพยาเองเสียเลย
โครงการนี้มีชื่อเรียกว่า “การจัดการความไม่แน่นอน” (Contingency management) ซึ่งจะเปิดให้ผู้ที่เสพติดยาในโครงการจะได้รับเงินจากการตรวจสอบสารเสพติดแต่ละครั้งที่พวกเขาผ่านการทดสอบตามระยะเวลาที่กำหนด
โดยจำนวนเงินดังกล่าวจะเพิ่มขึ้นตามจำนวนการตรวจสารเสพติดที่ผู้เข้ารับการรักษาผ่าน ทั้งในรูปแบบของเงินสดตรงๆ หรือบัตรกํานัล
ระบบที่ว่านี้แม้จะฟังดูแปลกอยู่บ้างแต่ก็เคยประสบความสำเร็จอย่างสูงมาแล้วในการทดลองของมูลนิธิโรคเอดส์ซานฟรานซิสโก ซึ่งคุณ Tyrone Clifford หนึ่งในผู้เข้าร่วมโครงการระบุว่า
เดิมทีแล้วเขาได้เข้ารวมโครงการเพื่อหาเงินมาซื้อยามาเสพเพิ่ม โดยในตอนแรกเขาได้รับเงินเพียง 2 ดอลลาร์ (ราวๆ 60 บาท) เท่านั้น แต่จำนวนเงินดังกล่าวก็ค่อยๆ เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทุกครั้งที่ Clifford มีผลตรวจสารเสพติดเป็นลบ
จนในที่สุดเขาก็เลิกเสพยาเป็นเวลานานถึง 12 สัปดาห์ สร้างรายได้ถึง 330 ดอลลาร์ (ราวๆ 10,700 บาท) เมื่อโครงการจบลง
ที่สำคัญแทนที่จะนำเงินไปซื้อยาอย่างที่บอกไว้ เขากลับไม่รู้สึกอยากยาอีกต่อไป เนื่องจากหยุดยามาเป็นเวลานานมากแล้ว ดังนั้นเขาจึงนำเงินดังกล่าวไปใช้ซื้อคอมพิวเตอร์และกลับไปเรียนแทนด้วย
แน่นอนว่าเราปฏิเสธไม่ได้เลย ว่าใช่ว่าทุกคนจะเลิกยาไปแบบถาวรได้เลยแบบคุณ Clifford และมันก็คงจะไม่แปลกที่คนในโครงการบางคนจะนำเงินที่ได้มาไปติดยาอีกครั้ง
แต่ถึงอย่างนั้นก็ตามจากผลการทดลองที่ออกมา ทางแคลิฟอร์เนียก็ดูจะเชื่อกันไม่ใช่น้อยว่าระบบเช่นนี้จะคุ้มค่า ซึ่งทำให้ระบบที่ว่าได้ผ่านการรับรองจากวุฒิสภาของรัฐแล้ว และกำลังเข้าสู่ขั้นตอนการพิจารณาของสภานิติบัญญัติ
นั่นเพราะแม้นี่จะฟังดูเป็นระบบที่บ้าระห่ำอยู่ก็ตาม แต่ที่ผ่านๆ มา ระบบดังกล่าวก็สามารถทำให้คนเลิกเสพยาได้หลายคนจริงๆ นั่นเอง
