รู้จักอาการ “Motion Sickness” ทำไมคนบางคน มักรู้สึกคลื่นไส้ เวลานั่ง ยานพาหนะ หรือ เล่นเกม

เชื่อว่าหลายๆ คนอาจจะเคยมีประสบการณ์ (หรือรู้จักคนที่มีประสบการณ์) นั่งยานพาหนะแล้วมีอาการวิงเวียนศีรษะ มึนงง คลื่นไส้ และอาเจียน กันมาบ้าง

นี่คืออาการที่คนไทยรู้จักกันในชื่อ “เมารถ” “เมาเรือ” หรือ “เมาเครื่องบิน” แต่ในต่างประเทศจะเรียกกันรวมๆ ว่า “Motion Sickness” โดยจะนับร่วมอาการที่บางคนเป็นเวลาเล่นเกม (โดยเฉพาะเกม FPS) ไปด้วย

โดยอาการ Motion Sickness นั้นในปัจจุบันยังไม่มีคำอธิบายที่ชัดเจนนักว่าทำไมถึงเกิดขึ้น และทำไมมันถึงเกิดขึ้นกับคนแค่บางกลุ่ม ในขณะที่คนอีกกลุ่มสามารถนั่งรถหรือเล่นเกมได้สบายๆ

อย่างไรก็ตามในทางวิทยาศาสตร์ ตั้งแต่ในอดีตนักวิจัยได้ตั้งทฤษฎีที่น่าสนใจ ที่จะช่วยอธิบายอาการ Motion Sickness ไว้ 2 ทฤษฎีประกอบด้วย

1. ทฤษฎี “ความขัดแย้งทางประสาทสัมผัส” ซึ่งบอกว่าอาการ Motion Sickness อาจเกิดจากปัญหาในระบบรักษาความสมดุลของร่างกาย ซึ่งมีมากกว่า 1 ระบบ

ดังนั้นในขณะที่ระบบหนึ่งอาจจะรับรู้ถึงการเคลื่อนที่ ระบบอื่นๆ อาจจะไม่ได้รับรู้ถึงการเคลื่อนที่ดังกล่าวไปด้วย (เช่นในการเล่นเกมตาจะเห็นการเคลื่อนไหว แต่หูชั้นในไม่รู้สึกว่าร่างกายขยับ) ส่งผลให้ร่างกายรู้สึกสมดุลหรือไม่มั่นคงนำไปสู่อาการเมาได้

โดยในปัจจุบัน ทฤษฎีนี้ถือเป็นแนวคิดที่หลายๆ ฝ่ายให้ความเชื่อถือกันมากที่สุด

2. ทฤษฎี “การควบคุมท่าทาง” ทฤษฎีระบุว่าอาการ Motion Sickness ไม่ได้เกิดขึ้นเพียงเพราะข้อมูลทางประสาทสัมผัสไม่ตรงกัน แต่เป็นเพราะมนุษย์เราไม่สามารถปรับการรับลดข้อมูลทางประสาทสัมผัสที่ไม่ตรงกันได้

นั่นทำให้เวลาเราเดินทางหรือนั่งเล่นเกมที่เราไม่สามารถเคลื่อนไหวมากนัก ร่างกายจะรู้สึกวิงเวียนคลื่นไส้ไป

ไม่ว่าจะเป็นทางไหน สุดท้ายแล้วทฤษฎีทั้งสองก็มีจุดร่วมอยู่จุดหนึ่ง คือเราสามารถลดความรุนแรงของ Motion Sickness ได้ด้วยการลดความขัดแย้งทางประสาทสัมผัสลง

กล่าวคือเราอาจใช้การมองออกไปนอกลดเพื่อให้ดวงตารับรู้ถึงการเคลื่อนไหวของรถเช่นเดียวกับที่หูชั้นในรู้สึกจากการโยก หรือย้ายที่นั่งไปอยู่ในที่ที่มีการสั่นสะเทือนน้อยลงเพื่อให้หูชั้นในไม่รับรู้ถึงการเคลื่อนไหวมากเกินไปนั่นเอง