ช่วงนี้เพื่อนๆ อาจเริ่มได้ยินคำว่า “ทฤษฎีสมคบคิด” (Conspiracy Theory) กันบ่อยขึ้น แล้วรู้หรือเปล่าว่ามันคืออะไร? ที่สำคัญคือทำไมถึงมีคนเชื่อเรื่องเหล่านี้ แม้ว่ามันจะไม่มีข้อมูลข้อเท็จจริงมารองรับ?
เพื่อให้ทุกคนเข้าใจตรงกัน #เหมียวตะปู จึงจะขอมาพูดถึงเรื่องนี้กันแบบที่เข้าใจได้ง่ายๆ แล้วลองมาดูกันดีกว่าว่าเรื่องไหนใกล้ตัวเราที่ดูเหมือนจะเป็นทฤษฎีสมคบคิดบ้าง…
#ทฤษฎีสมคบคิดคืออะไร?
คือการที่คนกลุ่มหนึ่งอธิบายถึงเหตุการณ์หรือสถานการณ์บางอย่าง ว่าเป็นผลมาจากการกระทำในรูปแบบสมคบคิดของกลุ่มคนที่มีอำนาจ โดยมักจะมีเจตนาการเมืองแอบแฝง
สำคัญเลยคือคำอธิบายเหล่านั้นมักจะขัดกับข้อมูลที่เป็นทางการ และส่วนใหญ่ทฤษฎีสมคบคิดก็จะมีหลักฐานหรือข้อมูลมารองรับน้อยมาก บางทีเรียกว่าแทบจะไม่มีเลยก็ยังได้
#แล้วทำไมคนจำนวนไม่น้อยถึงยังปักใจเชื่อเรื่องเหล่านี้?
นักจิตวิทยาให้คำอธิบายถึงคนที่เชื่อเรื่องเหล่านี้เอาไว้ว่า มันเป็นวิธีการหนึ่งเพื่อที่จะหลีกหนีจากความเป็นจริงที่รับฟังได้ยาก กล่าวคือ เวลาที่เจอปัญหายากๆ หรือข้อเท็จจริงที่ซับซ้อน คนเหล่านี้ต้องการเพียงคำตอบง่ายๆ ที่ตนเองพึงพอใจ
อีกทั้งเหล่าผู้ที่สร้างทฤษฎีสมคบคิดต่างๆ ขึ้นมา ก็มักจะแบ่งขาวกับดำออกจากกันอย่างชัดเจน หรือตั้งใจที่จะควบคุมความคิดของคนอื่นอยู่แล้ว จึงทำให้หลายๆ คนปักใจเชื่อได้ง่าย แม้ว่ามันแทบจะไม่มีข้อมูลใดๆ มารองรับเลยก็ตาม
#เหตุผลที่ทำให้คนยังแชร์ยังเผยแพร่ทฤษฎีสมคบคิดออกไป?
โดยส่วนมากแล้วก็คือพวกเขาเชื่อว่ามันเป็นอย่างนั้นจริงๆ บางส่วนต้องการปลุกระดม หรือบ่อยครั้งที่เห็นก็คือเป็นการโจมตีขั้วตรงข้าม ซึ่งมักจะพบว่ามีเจตนาด้านการเมืองแอบแฝง
#ตัวอย่างทฤษฎีสมคบคิดที่ผู้คนปักใจเชื่อ
หนึ่งในตัวอย่างที่หลายๆ คนน่าจะเคยได้ยินกันก็คือทฤษฎีสมคบคิดที่ว่า นีล อาร์มสตรอง ไม่ได้ไปเหยียบดวงจันทร์ มันเป็นเพียงแค่การจัดฉากถ่ายทำของสหรัฐอเมริกา
หรืออีกหนึ่งตัวอย่างที่ได้ยินบ่อยในช่วงนี้ก็คือ หาก พรรคก้าวไกล ได้เป็นรัฐบาล สหรัฐฯ จะมาตั้งฐานทัพในประเทศไทย
เรียบเรียงโดย #เหมียวตะปู
ข้อมูลจาก:
– www.livescience.com/why-people-believe-conspiracy-theories
– iep.utm.edu/conspiracy-theories/
– www.bbc.com/thai/international-45356126
– www.britannica.com/topic/conspiracy-theory
