สำหรับคนที่มีโอกาสติดตามข่าววิทยาศาสตร์ของรัสเซีย โดยเฉพาะข่าวจากเขตไซบีเรีย เชื่อว่าหลายๆ คนคงจะเคยได้ยินกันมาบ้างว่าในช่วงหลังๆ นักวิจัยของรัสเซียได้พยายามคืนชีพสัตว์จากในอดีตด้วยวิธีการอันหลากหลาย
ดังนั้น นี่จึงอาจจะเป็นข่าวที่น่าสนใจสำหรับหลายๆ คนเลยก็ได้ นั้นเพราะล่าสุดนี้เอง ทีมนักวิทยาศาสตร์ก็เพิ่งจะออกมาประกาศความสำเร็จในการคืนชีพให้สัตว์ที่ว่านี้แล้ว!!
สัตว์ที่ถูกคืนชีพขึ้นมาในงานวิจัยครั้งนี้มีชื่อว่า “Bdelloid rotifers” สัตว์ขนาดรูปร่างคล้ายหนอนที่ขนาดเล็กสุดๆ ซึ่งหลับไหลอยู่ในเพอร์มาฟรอสต์มาเป็นเวลาถึง 24,000 ปี
โดยนักวิทยาศาสตร์ค้นพบสัตว์ตัวนี้เป็นครั้งแรกในระหว่างที่พวกเขาตรวจสอบตัวอย่างดินเยือกแข็ง ที่อยู่ลึกลงไป 3.5 เมตร ซึ่งถูกขุดขึ้นมาโดยแท่นขุดเจาะ และแทบไม่มีออกซิเจนอยู่
ก่อนที่จะพบว่า เพียงแค่พวกเขาค่อยๆ เพิ่มอุณหภูมิของตัวอย่างดินที่เก็บมาขึ้นเจ้าสัตว์ตัวนี้ก็จะกลับมามีชีวิตอีกครั้งอย่างน่ามหัศจรรย์
Rotifers ฟื้นตัวจากจากถูกแช่แข็งในห้องปฏิบัติ จากคุณ Lyubov Shmakova
“รายงานของเราเป็นข้อพิสูจน์ที่ชัดเจนที่สุด ณ วันนี้ว่า สัตว์หลายเซลล์สามารถทนต่อการถูกแช่แข็งได้นับหมื่นปี แบบที่ไม่ต้องมีการเผาผลาญพลังงานด้วยออกซิเจนด้วยซ้ำ”
Stas Malavin จากสถาบันปัญหาทางเคมีกายภาพ
และชีวภาพในวิทยาศาสตร์ดินใน Pushchino กล่าว
เรื่องที่เกิดขึ้นนี้ทำให้ทีมงานต้องแปลกใจเป็นอย่างมาก เพราะแม้สิ่งมีชีวิตบางชนิดจะสามารถจำศีลเป็นเวลานานได้ แต่การถูกแช่แข็งเป็นหมื่นปีเช่นนี้ ตามปกติก็น่าจะทำให้เซลล์ของสิ่งมีชีวิตดังกล่าวตายไปจนหมดแล้ว ไม่ใช่กลับมามีชีวิตเช่นนี้
และในทางการทดลองเอง ช่วงเวลานานที่สุดที่เราเคยเห็น Rotifers เอาชีวิตรอดจากการแช่แข็งได้ในอดีต มันก็อยู่ที่แค่ราวๆ 10 ปีเท่านั้น (ซึ่งก็ถือว่าเยอะอยู่)
ด้วยเหตุนี้เองนักวิทยาศาสตร์จึงเชื่อว่า Bdelloid rotifers นั้นจริงๆ แล้วน่าจะยังมีระบบปกป้องเซลล์และอวัยวะของพวกมันจากผลึกน้ำแข็งที่เรายังไม่รู้ซ่อนอยู่อีกก็เป็นได้
“ประเด็นสำคัญจากการทดลองนี้คือ สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์สามารถถูกแช่แข็งและเก็บไว้ได้นานหลายพันปีแต่ยังกลับมามีชีวิตได้ ราวกับในความฝันของนักเขียนหลายๆ คน
แน่นอนว่ายิ่งสิ่งมีชีวิตมีความซับซ้อนมากเท่าไร ก็ยิ่งยากขึ้นเท่านั้นที่พวกมันจะรักษาชีวิตในตอนถูกแช่แข็งไว้
สำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เรื่องแบบนี้ในปัจจุบันยังไม่สามารถเป็นไปได้ก็จริงอยู่
แต่การที่เราพบว่าไม่ใช่แค่สัตว์เซลล์เดียวเท่านั้นที่ถูกแช่แข็งเป็นเวลานานได้โดยไม่ตาย แต่สัตว์หลายเซลล์ที่มีลำไส้และสมองเองก็สามารถได้เช่นกันแบบนี้ มันก็ถือเป็นก้าวที่ยิ่งใหญ่มากๆ อยู่ดี”
และสำหรับคนที่กลัวว่าหากเจ้า Bdelloid rotifers เหล่านี้หลุดออกมาจำทำให้เกิดปัญหาอะไรหรือไม่นั้น เราก็คงต้องบอกไว้ในที่นี้ว่าในปัจจุบัน Bdelloid rotifers เป็นสัตว์ที่สามารถพบได้ทั่วไป ในแหล่งน้ำจืดทั่วโลกอยู่แล้ว
ดังนั้นการทดลองในครั้งนี้จริงไม่น่าจะมีปัญหาอะไรนัก
(รายงานชิ้นนี้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Current Biology เมื่อ วันที่ 7 มิถุนายน 2021 ที่ผ่านมา)
ที่มา iflscience, cell และ cnn
