ไขปริศนา เหตุใด “พระนารายณ์” ต้องไปประทับที่เมืองละโว้(ลพบุรี) ทั้งที่มีอยุธยาอยู่แล้ว!?

จากกระแสละคร “บุพเพสันนิวาส” มีการพูดถึงฉากประชุมของขุนนางและข้าราชการ ซึ่งต้องเดินทางจากอยุุธยาไปยังเมืองละโว้เพื่อเข้าเฝ้าสมเด็จพระนารายณ์มหาราช

นั่นทำให้หลายคนอาจจะเกิดความสงสัยว่า เหตุผลพระองค์ต้องให้มีการประชุมที่เมืองละโว้ หรือเมืองลพบุรีในปัจจุบัน และเหตุใดจึงทรงโปรดประทับอยู่ที่เมืองดังกล่าว ทั้งที่อยุธยาก็เป็นเมืองเจริญรุ่งเรืองในสมัยนั้น

ผังเมืองละโว้

คำตอบจากคุณ ศรีสรรเพชญ์ ซึ่งได้ตอบไว้ในกระทู้หนึ่งของเว็บไซต์พันทิป ช่วยคลายข้อสงสัยและเป็นแนวทางอธิบายประวัติศาสตร์เรื่องนี้ได้เป็นอย่างดี ทางเราจึงขอคัดลอกเนื้อหามาสรุปให้ได้เข้าใจง่ายๆ ครับ

ข้อสันนิษฐานแรก ไว้เป็นฐานปกป้องอาณาจักรจากพวกฮอลันดา (ฮอลแลนด์)

ในทรรศนะเดิมมองว่าพระองค์สร้างลพบุรีเป็นราชธานีสำรอง เพื่อป้องกันเอกราชคุกคามจากฮอลันดาที่เคยยกกำลังมาปิดปากน้ำเจ้าพระยาราว พ.ศ. 2207

แต่เมื่อพิจารณาตามหลักฐานร่วมสมัยแล้วเรื่องนี้ก็ขัดกับหลักฐานของราชทูตฝรั่งเศสที่ว่า สันดอนปากแม่น้ำเจ้าพระยาก็มากพอที่จะกีดขวางเรือใหญ่ไม่ให้เข้ามาได้แล้ว

แล้วก็แม้ว่าจะมีหลักฐานว่าทรงโปรดไปประทับที่ลพบุรีอยู่ก่อนหน้า แต่ปรากฏว่าพระราชวังลพบุรีเพิ่งกำลังก่อสร้างราว พ.ศ. 2223

สอดคล้องกับรายงานราชทูตอิหร่านใน พ.ศ.2225 ที่ว่าเพิ่งก่อสร้างเมื่อไม่นาน เวลาจึงไม่สอดคล้องกับช่วงที่ฮอลันดาบุกเข้ามา

ผังเมืองอยุธยาในยุคนั้น

ข้อสันนิษฐานใหม่ ไว้หลบเลี่ยงข้อพิพาทในอยุธยา

ข้อสันนิษฐานใหม่คือพระองค์ต้องการหลบเลี่ยงจากสภาวะกดดันที่อยุธยาตามที่หลักฐานร่วมสมัยหลายชิ้นระบุ พระองค์ระแวงว่าจะถูกรัฐประหารซึ่งขุนนางทั้งหลายมีไพร่ในสังกัดที่อยุทธยามาก

ส่วนลพบุรีมีหลักฐานที่กล่าวว่าเสมือนเป็น “ฐานอำนาจ” ของสมเด็จพระนารายณ์ที่พระองค์สามารถประทับอยู่อย่างมั่นคงมากกว่า

พระองค์โปรดจะประทับอยู่นานๆ สามารถไว้พระเกียรติได้น้อยกว่าที่อยุทธยา ขุนนางที่ตามเสด็จไม่ได้มีกำลังเหมือนอยู่ที่อยุธยา พระองค์สามารถเสด็จออกประพาสล่าสัตว์โดยไม่ต้องมีผู้ติดตามมากเหมือนที่อยุธยา

ชาวฝรั่งเศสเปรียบว่า “ลพบุรี” เหมือนกับ “แวร์ซายส์”

มีชาวฝรั่งเศสร่วมสมัยกล่าวว่าเปรียบว่าลพบุรีเหมือนกับ “แวร์ซายส์”

“แวร์ซายส์” ไม่ได้เป็นเพียงแค่พระราชวังใหญ่โตหรูหรา แต่เป็นศูนย์กลางพระราชอำนาจของพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ ที่ทรงปกครองแผ่นดินในฐานะรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์อย่างเด็ดขาด

และทรงควบคุมขุนนางฝรั่งเศสให้อยู่ใต้อำนาจของพระองค์ไม่ให้กล้าก่อกบฏได้อย่างสมบูรณ์ ต่างจากที่ปารีส การเปรียบเปรยลพบุรีเช่นนี้จึงมีนัยยะทางการเมืองอยู่ชัดเจนครับ

เรื่องนี้อาจยังเป็นเพียงข้อสันนิษฐานเท่านั้น แต่ก็มีความเป็นไปได้สูง

พระราชวังแวร์ซาย

สรุปได้ว่า… การสร้างเมืองละโว้ แล้วโปรดการประทับอยู่ที่นั่น จึงอาจจะเพื่อหลบเลี่ยงและคานอำนาจกับขุนนางในอยุธยา และที่ทำไปทั้งหมดก็อาจจะเพราะเพื่อความสบายพระทัยของพระองค์เอง ก็เป็นไปได้นั่นเองครับ…

ที่มา: ศรีสรรเพชญ์, พันทิป